जनकपुरधाम । प्रत्येक वर्ष सौर मास अनुसार माघ महिनाको पहिलो दिन मनाइने तिलासंक्रान्ति पर्व आज सोमबार स्नान, जप, तप, ध्यान साधना, दान आदि गरी मनाइँदै छ ।
सूर्य धनु राशिबाट मकर राशिमा प्रवेश गर्ने भएकाले माघ १ गतेलाई मकर संक्रान्ति पनि भनिन्छ । माघे संक्रान्ति अर्थात् तिलासंक्रान्तिको अवसरमा सरकारले सोमबार सार्वजनिक बिदा दिएको छ । माघ १ गतेदेखि उत्तरायण शुरु हुने भएकाले दिनभन्दा रात छोटा हुँदै जान्छन् ।
उत्तरायण शुरु हुने दिनको स्नान, जप, तप, ध्यान साधना, दान आदिलाई पुण्यदायक मानिन्छ । माघ १ गतेलाई नहाय अर्थात् नुहाउने पर्वका रुपमा मनाउँछन् । बिहानै तीर्थस्थलमा गई स्नान गरेर तिल दान गर्नाले सुन दान गरे सरहको पुण्य प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ । यसैले यस दिन जनकपुरधामावासी गंगासागर, धनुष सागर, दुधमती नदी लगायतका स्थानमा स्नान गर्ने गर्छन् भने अन्य स्थानका हिन्दु धर्माम्वलविहरु पोखरीमा वा जलासयमा स्नान गर्ने गर्छन् ।
धर्मसिन्धुमा तिलासंक्रान्तिको दिन घ्यू, चाकु, तिलका परिकार, खिचडी नखाने, दान नगर्ने, जलाशयमा गई स्नान नगर्ने, ध्यान नगर्ने व्यक्ति जीवनभर रोगी हुने उल्लेख गरिएको पंडित गणेश झाले जानकारी दिए । त्यसैले तिलासंक्रान्तिको दिन घ्यु, चाकु, तिलका लड्डु, खिचडी, सखरखण्ड, तरुल लगायतका परिकार खाने चलन छ । यी परिकारले जाडोमा न्यानो प्रदान गर्ने भएकाले चिसो समयमा पर्ने पर्वमा ताता परिकार खाने गरिएको छ ।
यस दिन शरीरमा तिलको तेलले मालिस गर्दा दूषित पदार्थ बाहिर निस्कन्छ भन्ने विश्वास छ । शरीरका नाडी, स्नायुमण्डल र हड्डीलाई तिलको तेल मालिसबाट सुदृढ र स्वस्थ राख्न सकिने आयुर्वेद शास्त्रीय मान्यता छ । त्यसैगरि, धनुषाको धनुषाधाममा मकर मेला समेत तिलासंक्रान्ति पर्व देखिनै लाग्ने गर्छन् ।